پێتڤیە چەوا نەخوش خوە حازر بکەت بەری بهێتە د ژورا نشتەرگەریان ڤە ؟
ل دەستپێکێ دێ بێژم دڤێت( تو راستگو بی) دگەل نوژدار و ستافێ نشتەرگەریان ب گشتی و دگەل ستافێ بێهوشکرنێ ب تایبەتی. چونکی ئەو پسیارێن ژتە دهێنە کرن بو هندێ یە سلامەتیا تە پاراستی بیت ل دەمێ وەرگرتنا پەنجێ و پشتی رابون ژ پەنجێ ژی.
ڤان خالان ئەنجام بدە بەری بچیە ژورا نشتەگەریان :
١- خو دیرکرن ژ خارن و ڤەخارنێ بەری نشتەرگەریێ ب (٨ دەمژمێران). دا پاراستی بی ژ خەندقینێ ل دەمێ وەرگرتنا پەنجێ.
٢-سەرشیشتن و پاقژ کرنا خو و نەینوکێن خو .
٣- هەمی پشکنینێن خوینێ و تیشکێ دگەل خو ببە یێن هاتینە داخازکرن ژلایێ نوژداری ڤە .
٤- بو ئافرەتان، پاقژکرنا مەیکئەپێ ، نابیت مەیکەئەپێ دانی هەتا سپیاڤا خەفیف ژی نابیت. چونکی گەلەک نیشان ل ناڤچاڤان دیار دبن و نوژدار دێ شێین تە ژ مەترسیا وان نیشانا ب پارێزن بەری زیانێ بگەهینن تە (بو نمونە سپی بوونا ناڤچاڤان ). و ئەگەر ناڤچاڤێن تە د مکیاج کری بن مەترسی ل سەر تە زێدە دبیت.
٥-بو ئافرەتان، ژێبرنا بویاغا نەینوکان، ب کێمی دڤێت دوو نەینوکێن تبلێن دەستێ تە پاقژ بن ژ بویاغا نەینوکان. بو هندێ ئوکسجینا ناڤ خوینا تە ب درستی بهێتە هژمارتن ل دەمێ وەرگرتنا پەنجێ .
٦-هەمی ئێسکسواراتێن خو (بتایبەت یێن بهاگران) لمال بهێلە ژبەرکو نابیت ئاسن و زێر و زیڤ ب لەشێ تەڤە بن ل دەمێ نشتەگەریێ هەروەسا دبیت بەرزەببن ل ناڤ هولا نشتەرگەریێ دا .
٧- یێ راستگو بە د بەرسڤدانێ دا ل دەمێ پسیارا جگارە و نارگیلێ و مەشروبی ژتە دهێتە کرن .و ئەگەر هات و ئەڤ پسیارە ژتە نەهاتە کرن دڤێت تو بێژیە وان. چونکی کارتێکرنا پەنجێ بو ڤان کەسان جیاوازە و دێ نوژدار وەکی کەسەک جگار کێش پەنجێ بو تە دانیت دا ب سلامەتی نشتەرگەریا خو دەرباز بکی .
٨-تراشینا میا، ئەگەر جهێ نشتەرگەریا تە جهەک بی کو می لێ هەبن،جهێ نشتەگەریێ پاقژ بکە ژ میا . هەر وەسا (بو زەلامان) باشترە رهێن خوە ب تراشی یان هەر چ نەبیت کورت بکەی. چونکی ریهێت زەلامان دبنە ئەگەر کو ماسک ب تمامی نەکەڤیتە سەر ریێ نەخوشی و هەوا و ئوکسجین و دبیتە ئەگەرێ هندێ کو هەوا ب تمامی بو نەخوشی نەچیت (leak) .
٩- بو کەسێن دەرمانان وەدگرن(نمونە دەرمانێن فشارا خوینێ،نەخوشیا شەکرێ…هتد) .دڤێت ل روژا دانانا ژڤانێ نشتەگەریا تە تو هەمی وان دەرمانێن د وەرگری بێژیە نوژدارێ خو بو هندێ بزانین کیش دەرمانی دێ راوەستینی و کیش دەرمانی دێ وەرگری هەتا روژا نشتەگەریێ.
١٠- نوژدارێ خو ئاگەهدار بکە بو هەر کار و رەفتارەکا تە کربیت کو هەڤدژ بیت دگەل رێنمایێن نشتەرگەریێ وەکی (خارن ،ڤەخارن،کێشانا جگارە و نارگیلە،خارنا جورەکێ حەب و دەرمانان …هتد).
بسام شوکت
ه.بێهوشکارێ زانکویێ
